Κατασκήνωση Νέων Μικροί Πρωτοπόροι
Ένα εγκαταλελειμμένο θέρετρο στη Βόρεια Μακεδονία είναι λείψανο από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας.
«ΜΙΚΡΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑΣ σωστός στρατός. Όπως το πράσινο γρασίδι, μεγαλώνουμε καθημερινά. Θάνατος στο φασισμό, ελευθερία στο λαό. Η μαμά μου θα με αποκαλεί τον μικρό της Pioneer». ― Στίχοι τραγουδιών που εμφανίζονται στα σχολικά βιβλία Little Pioneers
Κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής της Γιουγκοσλαβίας από το 1945 έως το 1992
, πολλές μορφές samoupravljanje (αυτοδιοίκησης) ορίστηκαν από το σύνταγμα και ενθαρρύνθηκαν από το κατάσταση. Μια ευρέως χρησιμοποιούμενη επιλογή ήταν το SIZ ή το Samoupravne Interesne Zajednice (Αυτοδιοικούμενες Κοινότητες Συμφερόντων), οι οποίες ιδρύθηκαν και διευθύνονταν από μια ομάδα αυτοοργανωμένων ατόμων.
Το SIZ θα αποφασίσει πώς θέλει να διοχετεύσει τα χρήματα που απέκτησαν (κυρίως μέσω συλλογικών εργασιακών προσπαθειών και άμεσων δωρεών από τα μέλη του). Συχνά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν κάτι χρήσιμο για ολόκληρη την κοινότητα.
Πολλά ξενοδοχεία, καλοκαιρινές κατασκηνώσεις και παραθεριστικά θέρετρα κατασκευάστηκαν μέσω του συστήματος SIZ. Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Μακεδονίας μόνη της, ενώ ήταν μια από τις μικρότερες γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες, διέθετε πέντε θέρετρα αφιερωμένα στις δραστηριότητες των παιδιών.
Οι πρωτοπόροι του Τίτο, που ονομάστηκαν από τον Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, έναν κομμουνιστή επαναστάτη και μετέπειτα πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας, ήταν οι μεγαλύτεροι ανάμεσά τους. Κάλυψε μια έκταση σχεδόν τεσσάρων τετραγωνικών μιλίων στην όχθη της λίμνης Dojran, κοντά στο Николиќ (Nikolikj), ένα μικρό χωριό ακριβώς δίπλα στην
Ελλάδα (χωρίς επίσημη διέλευση των συνόρων).
Η κύρια πόλη του Dojran (Dojran) απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα, οπότε ο Nikolikj παραμένει σχετικά ήρεμος και αδιάκοπος. Τα παιδιά από όλη τη Γιουγκοσλαβία είχαν την ευκαιρία να μείνουν δωρεάν στα πρωτοποριακά κτίρια του ειδυλλιακού θέρετρου. Το συγκρότημα αναδύεται από την αμόλυντη φύση με σκληρές γραμμές και σχέδιο πρώτων υλών χαρακτηριστικό για την αρχιτεκτονική εκείνης της περιόδου.
Η πρόσοψη αποκαλύπτει ξεκάθαρα τις λειτουργίες του εσωτερικού χώρου, εναλλάσσοντας συμπαγείς και διαφανείς επιφάνειες. Τα μόνα διακοσμητικά είναι τα τσιμεντένια παράθυρα σε σχήμα μονόκλ που προσφέρουν σε κάθε δωμάτιο μια ελαφρώς διαφορετική θέα από τα στρογγυλά κουφώματα. Πέντε πανομοιότυπα κτίρια σε σχήμα βέλους που σχεδόν αγγίζουν το ένα το άλλο αποτελούν το συγκρότημα. Κάθε μονάδα έχει δύο πτέρυγες δωματίων και έναν κεντρικό κοινόχρηστο χώρο.
Το στρατόπεδο εγκαταλείφθηκε τη δεκαετία του 1990 κατά τη διάρκεια των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία, αλλά οι ντόπιοι του χωριού Nikolikj θυμούνται ακόμα την περίοδο που αποκαλούν «χρυσή εποχή», όταν περισσότεροι από 300 ντόπιοι απασχολούνταν στο στρατόπεδο. Σήμερα είναι ερειπωμένο, η φύση σκεπάζει σιγά σιγά τον τόπο.
Το συγκρότημα δεν φυλάσσεται ή ασφαλίζεται με κανέναν τρόπο, επομένως είναι δωρεάν και εύκολη στην πρόσβαση, αλλά και δυνητικά επικίνδυνο. Τα περισσότερα από τα παράθυρα είναι σπασμένα, γεγονός που δίνει είσοδο για να εξερευνήσετε το εσωτερικό. Όλα όσα μπορούσαν να ληφθούν έχουν ήδη χαθεί, με τη βασική δομή να απομένει. Η Δημοκρατία της Μακεδονίας προσπάθησε να δημοπρατήσει όλα τα θέρετρα SIZ το 2015, αλλά η Κατασκήνωση Νέων των Μικρών Πρωτοπόρους δεν είχε κανέναν ανάδοχο.